De Raad van State: in essentie

Voor de jaarlijkse Algemene Vergadering van de eigenaars van de vennootschap weigert het bestuur de vragen van de aandeelhouders te beantwoorden, met als verantwoording: ” Er zijn lopende gerechtelijke procedures, uit respect voor de gerechtelijke instanties van ons land gaan we ons onthouden van elke discussie.”

Vervolgens worden deze procedures uiteindelijk ook opgestart en, opnieuw, zonder zelfs ook maar enige feitelijke discussie te willen starten, doet men al het mogelijke en onmogelijke opdat de Raad van State zich onbevoegd zou moeten verklaren?!

En wanneer de Gouverneur wordt uitgenodigd om voor het Parlement enige toelichtingen te geven, dan weigert men ook om zich voor dat Parlement te komen verantwoorden met de dooddoener van “de beursnotering van de Nationale Bank van België” …?

Het lijkt er heel sterk op dat men bij de Nationale Bank van België niet echt gebrand is op enige transparantie noch feitelijke discussie ?

Op deze webpagina werd (onder Evolutie van de actie) in onze verzoekschriften en memories duidelijk gesteld waarom we deze procedure bij de Raad van State hebben ingeleid. We geven hier enkel een synthese van 1) de argumenten van belang die de Nationale Bank van België zelf heeft naar voren gebracht opdat de Raad van State zich onbevoegd zou moeten verklaren, en 2) van verschillende beoordelingen door de Raad van State:

In wezen betreft de voorliggende vordering, aldus de verwerende partij, “een claim van een aandeelhouder van een vennootschap die meent gerechtigd te zijn op een hoger dividend”, gesteund op het vennootschapscontract waaruit verbintenissen van contractuele aard zijn ontstaan tussen de aandeelhouders onderling en de aandeelhouders en de vennootschap. (pagina 4/25)

De verwerende partij benadrukt dat de NBB te dezen niet is opgetreden als een administratieve overheid maar opgetreden is zoals iedere andere vennootschap die al dan niet een dividend ten gunste van haar aandeelhouders uitkeert, weliswaar binnen het op haar van toepassing zijnde wettelijk kader. (pagina 5/25)

Er is geen reden om aan te nemen dat de loutere omstandigheid dat het organiek statuut van de NBB of dat de NBB optreedt in het algemeen belang ook onmiddellijk betekent dat de NBB, bekeken vanuit het perspectief van de aandeelhouders, niet zou functioneren op basis van een vennootschapscontract. (pagina 5/25)

Indien de Raad van State zich zou inlaten met de wijze waarop de winstverdeling binnen de NBB geschiedt, wordt uitspraak gedaan over de interpretatie en de uitvoering van het vennootschapscontract en de draagwijdte van de rechten als aandeelhouder (op de winstverdeling) die verzoeker aan dat vennootschapscontract ontleent, (..). (pagina 6/25)

De verwerende partij wijst op recente rechtspraak van de ondernemingsrechtbank te Brussel waarin de beslissing van de Regentenraad van de NBB inzake de goedkeuring van de jaarrekening wordt gelijkgesteld aan de overeenstemmende beslissing van de algemene vergadering in een gemeenrechtelijke naamloze vennootschap met de erbij horende toepassing van de artikelen 198, $2, en 178 van het wetboek van vennootschappen. (pagina 7/25)

De NBB is vormgegeven als een vennootschap en de specifieke regels die de NBB beheersen schakelen de bevoegdheidsregeling van de ondernemingsrechtbank niet uit. (pagina 7/25)

Uit wat voorafgaat, volgt dat het standpunt van verzoeker als zou de verwerende partij geen vennootschap zijn, niet kan worden bijgevallen. Zij is dat wel degelijk ondanks haar bijzondere statuut.

De beoordeling van de Raad van State, betreffende het statuut van de Nationale Bank van België (pagina 19)

Ik laat absoluut elkeen alle ruimte voor zijn eigen interpretatie, en geef die van mezelf toch ook mee:

1. De NBB functioneert op basis van een vennootschapscontract. Daar wijzigt de loutere omstandigheid dat de NBB optreedt in het algemeen belang niets aan,
2. De Raad van State werd erop gewezen onbevoegd te zijn voor iets wat de Belgische Wetgever wel heeft gedaan: zich inlaten met de wijze waarop de winstverdeling binnen de NBB geschiedt. En daardoor de interpretatie en de uitvoering van het vennootschapscontract en de draagwijdte van de rechten als aandeelhouder (op de winstverdeling) fundamenteel wijzigen,
3. De vraag stelt zich dus: hoever kan de Wetgever gaan, ondanks de loutere omstandigheid dat de NBB het algemeen belang dient, bij het ingrijpen in de uitvoering van het vennootschapscontract?

Wel, daarin heeft de Wetgever zelf belangrijke standpunten ingenomen en verdedigd in de procedure voor het Grondwettelijk Hof.
Dat Hof heeft deze standpunten ook bevestigd, de Raad van State heeft daar duidelijk naar verwezen en daarnaast ook de volgende werkelijk belangrijke feiten onderstreept en bevestigd:

Zoals het Grondwettelijk Hof oordeelde dat die verschillen niet van dien aard zijn dat zij eraan in de weg staan de situatie te vergelijken van aandeelhouders van de NBB als naamloze vennootschap en aandeelhouders van andere naamloze vennootschappen, wat inzonderheid het recht van de aandeelhouders op deelneming in de winst en hun stemrecht betreft.

De Raad van State bevestigt dus het standpunt van het Grondwettelijk Hof, (pagina 19)

De werkelijke bedoelingen vanwege de Belgische Wetgever kunnen in redelijkheid onmogelijk worden weerlegd. De eenvoudige lectuur van de Memories vanwege de Ministerraad, waarin de standpunten vanwege de Belgische Wetgever in de procedure voor het Grondwettelijk Hof veelvuldig worden herhaald en benadrukt, moeten elke verdere betwisting onmogelijk maken.

De ratio legis van het Artikel 32 van de Organieke Wet werd, op aandringen vanwege de Raad van State en in het belang van de duidelijkheid en rechtszekerheid, door de Wetgever verder toegelicht in de bespreking van het wetsvoorstel.

Het Grondwettelijk Hof heeft deze ratio legis en andere belangrijke feiten beoordeeld en bevestigd, en heel recent heeft opnieuw de Raad van State dit alles nu nogmaals bekrachtigd en verduidelijkt.

En dus opnieuw, steunend op alle bevestigende standpunten vanwege de twee hoogste gerechtelijke instanties van ons land, geef ik ook omtrent dit gedeelte een eigen interpretatie en synthese van de feiten:

• De Nationale Bank van België nv funtioneert op basis van een vennootschapscontract,
• Ondanks haar bijzondere statuut is zij wel degelijk een naamloze vennootschap die ingeschreven staat op de lijst van vennootschappen die een beroep op het openbaar spaarwezen hebben gedaan,
• De verschillen tussen de Nationale Bank van België als naamloze vennootschap en de andere gemeenrechtelijke naamloze vennootschappen zijn niet van dien aard dat zij eraan in de weg zouden staan om de situatie te vergelijken van hun aandeelhouders inzonderheid wat hun rechten op deelneming in de winsten betreft,
• Wanneer de Wetgever (in 2009) het Artikel 32 invoert toont de Raad van State zich kritisch, en dringt de RvS er bij de Wetgever op aan meer expliciet te zijn omtrent de voorgestelde ingreep op het vennootschapscontract,
• de Wetgever moest uitdrukkelijk bevestigen dat het de uitsluitende bedoeling is om niets meer dan haar correcte vergoeding voor het emissierecht te waarborgen,
• De Raad van State heeft nu recent ook de eerdere beoordeling van het Grondwettelijk Hof bevestigd dat de bijzondere positie van de Belgische Staat, als houder van “de seigneuriage”, een objectief criterium vormt dat in redelijkheid verantwoordt dat de wetgever kan afwijken van het gemeen vennootschapsrecht, en specifieke maatregelen neemt om de inning van die vergoeding voor het emissierecht te waarborgen,
• het Grondwettelijk Hof oordeelde dat “de wetgever te dezen een oogmerk van algemeen belang nastreeft dat erin bestaat de “Seigneuriage”-inkomsten van de Belgische Staat in verhouding tot het emissieprivilege van NBB binnen het ESCB te waarborgen“,
• en dat het daarom noodzakelijk was “een onderscheid te maken tussen enerzijds de positie van de Belgische Staat, aan wie de omschreven “seigneuriage” toekomt, en, anderzijds, de positie van de Belgische Staat als een aandeelhouder tegenover de overige aandeelhouders van de NBB,
• de Belgische Wetgever zelf benadrukte het fundamentele onderscheid tussen de seigneuriage (de relatie centrale bank – de soevereine Staat) en de vergoeding van het kapitaal (de relatie centrale bank – de aandeelhouders, inclusief de Belgische staat), en ook om geen afbreuk te willen doen aan dit fundamentele onderscheid,
• de verwachtingen van de gewone aandeelhouders van de NBB inzake de winstverdeling mogen dan wel gewettigd zijn en in niets verschillen van de aandeelhouders van andere gemeenrechtelijke naamloze vennootschappen, zij mogen in redelijkheid geen aanspraak kunnen maken op de “seigneuriage”-inkomsten van de Belgische Staat.
• Het omgekeerde geldt dan evenzeer: de Belgische Staat zal dezelfde redelijkheid opbrengen, het fundamentele onderscheid zoals beloofd ten allen tijde respecteren, en dus geen aanspraak willen maken op de vergoeding van het kapitaal,
• En dus oordeelde het Grondwettelijk Hof eigenlijk:
  “Uitsluitend wanneer de Regentenraad het fundamentele onderscheid tussen de seigneuriage en de vergoeding voor het kapitaal strikt zal respecteren brengt de verdeling van de winsten en de toewijzing aan de reserves van de NBB vanaf het boekjaar 2009 overeenkomstig de bestreden wet van 3 april 2009, geen onteigening of een onverantwoorde inmenging mee in het recht op ongestoord genot van eigendom van de verzoekende partijen als particuliere aandeelhouders van de NBB, zoals gewaarborgd bij artikel 16 van de Grondwet en artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, al dan niet in samenhang gelezen met artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
• Elke euro onttrokken aan de jaarwinsten, die niet werd aangewend voor een bijkomende versterking van de reserves of niet als een vergoeding voor het kapitaal (als een dividend) werd uitgekeerd aan de eigenaars van de vennootschap,
  elke euro die echter wel als “een saldo van de winst” werd uitgekeerd aan de Belgische Soevereine Staat,
  moet volgens de Belgische Wetgever, het Grondwettelijk Hof en de Raad van State kunnen worden verantwoord als zijnde seigneuriage.